Słownik transportu i logistyki

Branża TSL, jak każda dziedzina gospodarki ma swoją charakterystyczną terminologię, której opanowanie dla osoby niewtajemniczonej jest nie lada zadaniem. Studenci transportu i logistyki często potrzebują jasno napisanych pomocy naukowych, które pozwolą im na usystematyzowanie wiedzy.

Pomyśleliśmy, że słownik popularnych pojęć w transporcie przyda się nie tylko kształcącym się na uczelniach, lecz każdej osobie zainteresowanej tą branżą. Postanowiliśmy rozbudować słownik transportu i logistyki, który pojawił się na blogu w 2013 roku, o polsko-angielskie tłumaczenia pojęć transportowych, a także rozwinięcia często używanych skrótów. W części pierwszej prezentujemy wspomniane objaśnienia skrótów. Zobacz też Top 10 faktów o logistyce.

ABC

activity based costing

rachunek kosztów działań

AMB

activity based management

zarządzanie kosztami działań

ADR

Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Rout

ładunek niebezpieczny w transporcie drogowym

międzynarodowa konwencja regulująca zasady  przewozu drogowego ładunków niebezpiecznych, zwyczajowo według tych zasad określany jest ładunek niebezpieczny w transporcie drogowym.

Sprawdź, co powinna zawierać skrzynka ADR.

APR

adjustable pallet racking

regulowane regały paletowe

AS/RS

automated storage and retrieval system

zautomatyzowany system przechowywania i pobierania

ATA

ATA Carnet

dokument stosowany przy odprawie czasowej towarów, umożliwiający dokonanie czasowego przywozu lub wywozu towarów.

AWB

Air Way Bill

list przewozowy lotniczy

list przewozowy stosowany we frachcie lotniczym

BAF

Bunker Adjustment Factor

dodatek paliwowy

dodatek paliwowy, nakłada go konferencja żeglugowa lub armator, a jego celem jest zniwelowanie efektów zmiany cen na rynku paliw

B/L

Bill Of Landing

morski list przewozowy

morski list przewozowy, świadectwo potwierdzające odbiór danego ładunku na statek I zobowiązanie przewoźnika do dostarczenia go do portu docelowego

B2B

business to business

kontakty bezpośrednie między przedsiębiorcami

B2C

business to consumer

kontakty między przedsiębiorcami a klientami

CAF

Currency Adjustment Factor

dodatek walutowy, służący zminimalizowaniu efektów wahań kursów walutowych

CEO

chief executive officer

dyrektor generalny

CFO

chief financial officer

dyrektor finansowy

CFR

cost and freight

koszt i fracht

Sprzedawca pokrywa koszty transportu do portu docelowego, ryzyko za towar przekazane jest jednak kupującemu już przy załadunku na statek.

CFS

container freight station

punkt konsolidacyjny dla towarów drobnicowych

CIF

Cost Insurance Freight

cena towaru łącznie z kosztami ubezpieczenia i transportu

Formuła ta oznacza, że eksporter płaci za wszystkie koszty aż do portu docelowego. Koszty te obejmują, poza tymi przedstawionymi w formule FOB, także koszty transportu i ubezpieczenia.

CISF

China import service fee

dodatkowa opłata przy frachcie morskim z Chin

CMI

Międzynarodowy list przewozowy CMR jest dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy o przewóz.

co-managed inventory

wspólnie zarządzane zapasy

CMR

COO

chief operationg officer

dyrektor operacyjny

CPT

carriage paid to

przewóz opłacony do

Odpowiednik CFR w transporcie innym, niż morskim i wodnym śródlądowym (w tym multimodalnym)

CRM

customer relationship management

zarządzanie relacjami z klientem

CSR

corporate social responsibility

społeczna odpowiedzialność biznesu

DDU

Deliver Duty Unpaid

dostarczone, cło nieopłacone

Formuła ta mówi o tym, że eksporter pokrywa wszystkie koszty transportu „od drzwi do drzwi” czyli miejsca wyjazdu towaru po dostarczenie go do punktu wskazanego przez importera. Wyjątkiem są koszty odprawy celnej i cła, które zobowiązany jest pokryć importer.

DDP

Deliver Duty Paid

dostarczone, cło opłacone

Formuła ta obciąża eksportera wszystkimi kosztami transportu i cła.  Importer praktycznie nie ponosi żadnych kosztów związanych z dostarczeniem towaru.

Dem/ Det

Demmurage/Detention

Demurrage – opłata należna armatorowi  za przetrzymanie w porcie pełnego kontenera powyżej określonego czasu.

Detention – opłata należna armatorowi za przetrzymanie kontenera na środku transportu.

DGD

Dangerous Goods Declaration

deklaracja przewozu towarów niebezpiecznych deklaracja załadowcy określająca specyfikę towaru niebezpiecznego zwykle dostarczana spedytorowi z MSDS (kartą charakterystyki produktu).

Zobacz, czym jest deklaracja ładunku niebezpiecznego.

DGR

Dangerous Goods

towary niebezpieczne

przepisy odnoszące się do przewozu i dokumentowania towarów niebezpiecznych

D/N

Debit Nota

nota obciążeniowa

D/P

Documents Against Payment

dokumentowe inksaso gotówkowe

D/O

Delivery Order  document

dokument pozwalający na wydanie ładunku w porcie

EBS

Emergency Bunker Surchage

dopłata niwelująca ceny paliwa specjalna dopłata służąca zniwelowaniu wahań cen paliwa – każdorazowo decyzja o jej naliczeniu podejmowana jest przez armatora realizującego transport

EDI

electronic data interchange

elektroniczna wymiana danych przesyłanie handlowych komunikatów elektronicznych (odpowiedników dotychczasowych dokumentów papierowych) tworzonych według powszechnie obowiązującego standardu.

ERS

Equipment Repositioning Surchage (EIS – Equipment Imbalance Surchage)

dopłata niwelująca straty armatora z tytułu niezbilansowania dostępności kontenerów

specjalna dopłata służąca zniwelowaniu strat armatora z tytułu niezbilansowania dostępności kontenerów

EPOS

electronic point of sale

punkt sprzedaży elektronicznej

ERP

enterprice resource planning

planowanie zasobów przedsiębiorstwa

EXW

Ex works

z zakladu

Formuła ta mówi o tym, że eksporter nie ponosi żadnych kosztów transportu i cła. Jego rola kończy się na wydaniu towaru z magazynu. Koszty związane z organizacją transportu i ubezpieczenia w całości pokrywa importer.

FCA

free carrier

dostarczony do przewoźnika

FEFO

first expiry first out

pierwsze traci ważność – pierwsze wychodzi

FIFO

first in first out

pierwszy na wejściu, pierwszy na wyjściu

FTL

full truck load

transport całopojazdowy

FCL

Full container load

transport całokontenerowy

FOB

free on board

z dostawą na pokład

To najczęstsza formuła, która mówi o tym, że eksporter pokrywa wszystkie koszty dowozu ładunku do portu wyjściowego i załadunku na burtę. Eksporter pokrywa również koszty manipulacyjne w porcie wyjściowym, koszty odprawy celnej oraz koszty portowe. Pozostałe koszty są w gestii importera.

HBL / MBL

house bill of lading / master bill of lading

konosament

świadectwo ładunkowe potwierdzające odbiór określonego ładunku na statek i zobowiązujące przewoźnika do wydania ładunku w porcie przeznaczenia posiadaczowi konosamentu. Jest dokumentem wystawionym przez przewoźnika albo w jego imieniu przez kapitana statku lub inną osobę.

IMO

International Marine Organisation

Międzynarodowa Organizacja Morza

ISPS

International Ship and Port Facility Security Code

Międzynarodowy Kodeks Ochrony Statku i Obiektu Portowego

dodatek za zwiększone bezpieczeństwo w porcie

JIT

just in time

dokładnie na czas

KPI

key performance indicator

kluczowy wskaźnik wydajności

LIFO

last in – first out

ostatni na wejściu – pierwszy na wyjściu

LPG

liquid petroleum gas

paliwo (gaz propan-butan)

LCL

less than container load

drobnicowe przewozy kontenerowe

LTL

Less than truck load

drobnica

MRN

Movement Reference Number

numer referencyjny tranzytu

numer ewidencyjny operacji tranzytowej zwyczajowo dokument potwierdzający procedurę wywozu

MSDS

Material Safety Data Sheet

karta charakterystyki produktu niebezpiecznego

NPD

new product development

opracowanie nowego produktu

OCPD

OC przewoźnika drogowego

OWS

Overweight Surcharge

dopłata do kontenerów powyzej limitu dodatek/dopłata do kontenerów 20’stopowych z tytułu przewozu ciężkich ładunków powyżej limitu określonego przez armatora realizującego transport (najczęściej powyżej 18t)

PCC

Proof-Carrying Code

dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Panamskim

POD

point of delivery

punkt dostawy

POE

point of entry

punkt wejścia

POS

point of sale

punkt sprzedaży

PPE

personal protective equipment

wyposażenie do ochrony osobistej

PPT

powered pallet truck

wózek paletowy z własnym napędem

PORTEO

opłata portowa w Ameryce Południowej

PRS

Piracy Risk Surchage

dodatek z tytułu konieczności opłacenia służb zapewniających bezpieczeństwo statków poruszających się w obrębie Zatoki Adeńskiej

RFID

radio frequency identification

identyfikacja za pośrednictwem fal radiowych

RSC

rigid stackable containers

sztywne pojemniki dające się piętrzyć

SAD

single administrative document

zgłoszenie towaru do odprawy celnej

wymagany w Unii Europejskiej dokument zgłoszenia towaru do odprawy celnej

SCM

supply chain management

zarządzanie łańcuchem dostaw

SKU

stock keeping unit

jednostka magazynowa

T1L

wspólna procedura tranzytowa dotycząca ładunków przewożonych między krajami Unii Europejskiej a pozostałymi (np. przy przewozie towaru spoza Unii Europejskiej na terenie Unii )

T2L

wspólna procedura tranzytowa dotycząca ładunków przewożonych pomiędzy krajami Unii Europejskiej  (np. z Polski na Cypr drogą morską  lub po dopuszczeniu do obrotu z Hamburga do Gdyni)

TEU

Twenty – Feet Equivalent Unit

jednostka miary odpowiadająca pojemności

THC

Terminal Handling Charge

opłaty za obsługę przesyłki, jakie nalicza port lub lotnisko za swoje usługi

THD

Terminal Handling at Destination

opłaty portowe w miejscu przeznaczenia jednego kontenera 20 – stopowego

VAT

value added tax

podatek od wartości dodanej

VAS

value added services

usługi o wartości dodanej

VMI

vendor management inventory

zapasy zarządzane przez sprzedawcę

WMS

warehouse management system

magazynowy system informatyczny

WRS

War Risk Surcharge

dodatek za ryzyko wojny

3PL

third party logistics

firma logistyczna / operator logistyczny

4PL

fourth party logistics

integrator procesów logistycznych