Słownik popularnych pojęć w Transporcie

• ADR ( z franc. Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Rout) – międzynarodowa konwencja regulująca zasady  przewozu drogowego ładunków niebezpiecznych, zwyczajowo według tych zasad określany jest ładunek niebezpieczny w transporcie drogowym.
• Agencja Celna – podmiot  uprawniony do dokonywania w imieniu swoich klientów przed organami celnymi wszelkich czynności przewidzianych w Kodeksie Celnym
• Agent celny – osoba wyspecjalizowana w przeprowadzaniu odpraw celnych na rachunek eksporterów i importerów
• Akredytywa – forma bezgotówkowych rozliczeń między firmami. Stosowana przy rozliczeniach transakcji handlowych krajowych i zagranicznych, najczęściej przy dużych transakcjach lub kiedy sprzedający i kupujący nie mieli jeszcze okazji sprawdzić swojej wiarygodności. Kupujący zabezpiecza w banku odpowiednią sumę, która to po spełnieniu określonych wcześniej warunków zostaje przekazana sprzedającemu po wywiązaniu się z jego zobowiązań.
• Armator – firma, która w imieniu własnym uprawia żeglugę przewozową używając do tego własnego lub cudzego statku
• ATA / Karnet ATA – to dokument stosowany przy odprawie czasowej towarów, umożliwiający dokonanie czasowego przywozu lub wywozu towarów.
• AWB (Air Way Bill) – list przewozowy stosowany we frachcie lotniczym
• Awizacja importowa– dokument zawierający informację o wielkości opłat I wymaganiach dokumentacyjnych związanych z odbiorem towaru oraz z przybliżoną datą dostawy do portu
• B/L (ang. Bill of Lading) to morski list przewozowy, świadectwo potwierdzające odbiór danego ładunku na statek I zobowiązanie przewoźnika do dostarczenia go do portu docelowego
• Buking – zlecenie dla armatora, dokument zawierający specyfikację przewozu towaru i służący potwierdzeniu uzgodnień między kontrahentami
• CFS – (z ang. Container Freight Station) punkt konsolidacyjny dla towarów drobnicowych
• CISF – (z ang. China Import Service Fee)  dodatkowa opłata handlingowa występująca przy frachcie morskim z Chin
• Dem/ Det (z ang. Demmurage/Detention) opłata należna armatorowi  za przetrzymanie w porcie pełnego kontenera powyżej określonego czasu – Demurrage. Opłata należna armatorowi za przetrzymanie kontenera na środku transportu Detention
• DGD – deklaracja załadowcy określająca specyfikę towaru niebezpiecznego zwykle dostarczana spedytorowi z MSDS (kartą charakterystyki produktu).
• DGR ( z ang. Dangerous Goods) – przepisy odnoszące się do przewozu i dokumentowania towarów niebezpiecznych
• D/N (Debit Nota) – nota obciążeniowa
• D/P (Documents Against Payment) – dokumentowe inksaso gotówkowe
• D/O (Delivery Order) – document pozwalający na wydanie ładunku w porcie
• Dodatki – pewne dodatkowe opłaty naliczane przy usłudze spedycyjnej:

• BAF – dodatek paliwowy, nakłada go konferencja żeglugowa lub armator, a jego celem jest zniwelowanie efektów zmiany cen na rynku paliw
• PCC – dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Panamskim
• LSF –dodatek paliwowy stosowany głównie dla portów Morza Bałtyckiego
• SCT – dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Suezkim
• CAF – dodatek walutowy, służący zminimalizowaniu efektów wahań kursów walutowych
• PORTEO – opłata portowa w portach Ameryki Południowej płatna zwykle przez załadowcę
• WRS – dodatek za ryzyko wojny
• Kongestia – dodatek za utrudnienia związane ze zbyt dużą liczbą ładunków w porcie
• PSS – dodatek wprowadzany w sezonie zwiększonych przewozów
• ISPS – dodatek za zwiększone bezpieczeństwo w porcie
• PRS – Piracy Risk Surcharge  (inaczej AGS – Aden Gulf Surcharge) – dodatek z tytułu konieczności opłacenia służb zapewniających bezpieczeństwo statków poruszających się w obrębie Zatoki Adeńskiej
• OWS – Overweight Surcharge – dodatek/dopłata do kontenerów 20’stopowych z tytułu przewozu ciężkich ładunków powyżej limitu określonego przez armatora realizującego transport (najczęściej powyżej 18t)
• EBS – Emergency Bunker Surcharge – specjalna dopłata służąca zniwelowaniu wahań cen paliwa – każdorazowo decyzja o jej naliczeniu podejmowana jest przez armatora realizującego transport
• ERS – Equipment Repositioning Surcharge (inaczej EIS – Equipment Imbalance Surcharge) – specjalna dopłata służąca zniwelowaniu strat armatora z tytułu niezbilansowania dostępności kontenerów

• Dopuszczalna masa kontenerów w transporcie drogowym – ok 22 tony towaru
• EDI (elektroniczna wymiana danych) – przesyłanie handlowych komunikatów elektronicznych (odpowiedników dotychczasowych dokumentów papierowych) tworzonych według powszechnie obowiązującego standardu.
• Express B/L,  Sea Waybill, Waybill –  zapis listu morskiego w systemie elektronicznym –bez cech papieru wartościowego
  
  
• FCL – (ang. Full Container Load) transport całokontenerowy
• Feeder – niewielki statek przewozowy, który dowozi kontenery pomiędzy większymi a mniejszymi portami morskimi
• Fracht – pierwotnie opłata za przewóz towarów drogą morską. Obecnie „fracht” oznacza usługę polegającą na przewożeniu ładunku dowolnym środkiem transportu. Tym słowem nazywa się tez często sam ładunek.
• Gestie Transportowe – prawo jednej ze stron kontraktu do organizacji zasad związanych z transportem towaru, np. w zakresie podziału kosztów, obowiązków pomiędzy stronami
• Hub – port bazowy dla kontenerów w relacjach transoceanicznych. To port, do którego przypływają duże transoceaniczne statki, by stamtąd (już na mniejszych jednostkach) rozwozić ładunki do portów docelowych.
• IMO – Międzynarodowa Organizacja Morza (dawniej IMCO) zajmująca się bezpieczeństwem żeglugi, obrotu morskiego i ochroną środowiska morskiego
• Incoterms – międzynarodowe, ustalone przez Międzynarodową Organizację Handlu z siedzibą w Paryżu, terminy związane z odpowiedzialnością oraz podziałem kosztów związanych z transportem towarów pomiędzy załadowcą a odbiorcą towaru. Wśród nich najpopularniejsze to:

• EXW (Ex Works). Formuła ta mówi o tym, że eksporter nie ponosi żadnych kosztów transportu i cła. Jego rola kończy się na wydaniu towaru z magazynu. Koszty związane z organizacją transportu i ubezpieczenia w całości pokrywa importer.
• FOB (Free on Board). To najczęstsza formuła, która mówi o tym, że eksporter pokrywa wszystkie koszty dowozu ładunku do portu wyjściowego i załadunku na burtę. Eksporter pokrywa również koszty manipulacyjne w porcie wyjściowym, koszty odprawy celnej oraz koszty portowe. Pozostałe koszty są w gestii importera.
• CIF (Cost Insurance Freight). Formuła ta oznacza, że eksporter płaci za wszystkie koszty aż do portu docelowego. Koszty te obejmują, poza tymi przedstawionymi w formule FOB, także koszty transportu i ubezpieczenia.
• DDU (Delivery Duty Unpaid). Formuła ta mówi o tym, że eksporter pokrywa wszystkie koszty transportu “od drzwi do drzwi” czyli miejsca wyjazdu towaru po dostarczenie go do punktu wskazanego przez importera. Wyjątkiem są koszty odprawy celnej i cła, które zobowiązany jest pokryć importer.
• DDP (Delivery Duty Paid). Formuła ta obciąża eksportera wszystkimi kosztami transportu i cła.  Importer praktycznie nie ponosi żadnych kosztów związanych z dostarczeniem towaru.

• Konosament to morski list przewozowy, świadectwo potwierdzające odbiór danego ładunku na statek I zobowiązanie przewoźnika do dostarczenia go do portu docelowego
• Konosament HBL / MBL – (z ang. house bill of lading / master bill of lading – dokument przewozowy wystawiany przez spedytora lub armatora określający:
  • Consignee – Odbiorca ładunku wymieniony na konosmanecie/ BL

   

• Konsolidacja – grupowanie mniejszych ładunków w większe dla celów transportowych (minimalizacja kosztów poprzez zwiększenie stopnia wykorzystania środków transportu)
• LCL – ( ang. Less than Container Load) drobnicowe przewozy kontenerowe
• List gwarancyjny – pisemne zobowiązanie do pokrycia wszelkich strat, szkód i kosztów przewoźnikowi spowodowane rezygnacja z poszczególnych warunków umowy przewozowej
• MRN – numer ewidencyjny operacji tranzytowej zwyczajowo dokument potwierdzający procedurę wywozu
• MSDS – (z ang. Material Safety Data Sheet) –czyli Karta charakterystyki produktu niebezpiecznego , określa jego grupę oraz klasę
• Odbiorca – inaczej importer (najczęściej) to firma będąca odbiorcą towaru
• Odprawa celna ostateczna – dopuszczenie towaru do obrotu po uiszczeniu opłat celno- podatkowych
• Odprawa celna przekazowa (inaczej odroczona) – to taka odprawa, której zadanie zostaje przekazane innemu urzędowi celnemu, najczęściej urzędowi najbliżej położonemu względem miejsca przeznaczenia towar
• Original Bill of Lading (B/L) – morski list przewozowy  wystawiony w oryginale
• Procedury uproszczone – skrócenie czasu odprawy celnej poprzez elektroniczną wymianę dokumentów oraz odprawę towaru w miejscu jego przeznaczenia, a nie – jak dotąd – w siedzibie urzędu celnego.
  
  
• Przelicznik W/M – ( waga /miara) przelicznik  stosowany w przypadku frachtu morskiego. Opłata za fracht morski obliczana jest na podstawie kubatury lub wagi towaru w zależności od tego co stanowi większą wartość.
• Przewoźnik – firma działająca na rynku logistycznym, samodzielnie realizująca międzynarodowe przewozy ładunków
• Reach Stacker – wózek widłowy wykorzystywany do przewozu kontenerów
• SAD ( z ang. Single Administrative Document) – wymagany w Unii Europejskiej dokument zgłoszenia towaru do odprawy celnej
• Shipper (inaczej Consignor) – nadawca ładunku
• Spedytor – firma zajmująca się, w imieniu załadowcy bądź odbiorcy towaru, przewozem ładunków oraz wszelkimi formalnościami z tym związanymi
• Statek oceaniczny – duża jednostka pływająca, przeznaczona do obsługiwania rejsów międzykontynentalnych.
• Storage – Opłata za składowe
• T1L – wspólna procedura tranzytowa dotycząca ładunków przewożonych między krajami Unii Europejskiej a pozostałymi (np. przy przewozie towaru spoza Unii Europejskiej na terenie Unii )
• T2L– wspólna procedura tranzytowa dotycząca ładunków przewożonych pomiędzy krajami Unii Europejskiej  (np. z Polski na Cypr drogą morską  lub po dopuszczeniu do obrotu z Hamburga do Gdyni)
• TEU – (z ang. Twenty – Feet Equivalent Unit) – jednostka miary odpowiadająca pojemności
• THC (z ang. Terminal Handling Charge) – opłaty za obsługę przesyłki, jakie nalicza port lub lotnisko za swoje usługi
• THD – (z ang. Terminal Handling at Destination) – opłaty portowe w miejscu przeznaczenia jednego kontenera 20 – stopowego
• Załadowca – inaczej eksporter (najczęściej) to firma, od której rozpoczyna się wędrówka towaru