Praca kierowcy a zmiana czasu

Zmiana czasu to temat budzący kontrowersje – przesuwanie zegarków o godzinę dwa razy w roku przysparza kłopotów wielu ludziom, dezorganizując ich rytm dnia. Według szacunkowych badań aż 84% obywateli Unii Europejskiej opowiedziała się za całkowitą rezygnacją ze zmiany czasu. Jest to problematyczna sprawa również dla kierowców, szczególnie jeśli mówi się o zmianie na tzw. czas letni, czyli przesunięcie zegarków o godzinę do przodu.

Skąd wziąć brakującą godzinę na wydruku z tachografu? Co należy zrobić, aby po wykonaniu trasy z soboty na niedzielę w ostatni weekend marca dokumentacja była prawidłowa i zgodna z prawem?

Po co ta zmiana?

Przechodzenie z trybu zimowego na letni i z powrotem, stosowane jest w niemal siedemdziesięciu krajach na świecie. W Europie nie przeprowadza się go jedynie w Rosji, na Białorusi i Islandii. Coraz częściej można jednak usłyszeć głosy, że zmiana czasu dwa razy w roku jest niepotrzebna, anachroniczna i uciążliwa.

Mówi się, że jest ona podyktowana oszczędnością energii, jednakże liczne badania nie potwierdziły tej tezy. Tę niespójność dostrzegają obywatele. Komisja Europejska przeprowadziła szerokie konsultacje społeczne, w ramach których obywatele UE mieli wyrazić swoją opinię na temat zmiany czasu. 76% przepytanych osób wskazało, że odczuwa negatywne skutki zmiany, a aż 84% jest za wprowadzeniem na stałe czasu letniego.

Zamieszanie z okresem letnim i zimowym wynika bezpośrednio z dyrektywy unijnej z 2000 roku. Jednak podczas prac Komisji Transportu Parlamentu Europejskiego została przegłosowana propozycja, aby w marcu 2021 roku nastąpiła ostatnia zmiana czasu z zimowego na letni. Finalnej decyzji wciąż nie ma, a dopóki będzie istniała konieczność zmiany czasu, dopóty zawodowi kierowcy będą musieli brać ją pod uwagę przy ewidencji swojego czasu pracy.

Przestawienie tachografu

Aby zgadzała się ewidencja czasu pracy, konieczne jest przestawienie tachografu. Na podstawie danych z tego urządzenia sporządzana jest cała dokumentacja jazdy, a tym samym czasu pracy i przerwy kierowcy. Obecnie dominująca liczba tachografów to urządzenia cyfrowe – wszystkie samochody zarejestrowane po 1 maja 2006 roku powinny być wyposażone w takie właśnie rejestratory, jednak zdarzają się jeszcze te analogowe.

Zmiana analogowa

W tachografie analogowym aktualną godzinę trzeba zmienić samodzielnie. Trudno w tym przypadku o uniwersalne wskazówki, bo urządzenia mimo wszystko różnią się w pewnym stopniu między sobą. Warto przed trasą zapoznać się jeszcze raz z instrukcją obsługi.

Ekspert Ogólnopolskiego Centrum Rozliczania Kierowców, Kamil Wolański tłumaczy, że najlepiej jest zmienić czas od razu, w pierwszym możliwym momencie – później, w toku dnia pracy może to umknąć. Koniecznie trzeba pamiętać, że na tarczy analogowej czas od 2:00 do 3:00 będzie określony jako „brak danych”. W związku z tym warto na odwrocie wykresówki odnotować, z czego wynika taki zapis. Pozwoli to w łatwy sposób wykazać, dlaczego w dokumentacji pojawiła się pewnego rodzaju nieścisłość. Będzie to również w pełni jasne i zrozumiałe nawet w późniejszym czasie dla służb kontrolujących czas pracy kierowcy. Dodaje, że alternatywą dla tej metody jest zmiana czasu w tachografie już po zakończonej jeździe w danym dniu – dzięki temu zostanie zachowana ciągłość zapisu. Ważne jednak, żeby uczynić to przed rozpoczęciem pracy na kolejnej wykresówce.

Zmiana na tachografie cyfrowym

W przypadku rejestratora cyfrowego nie trzeba się przejmować zmianą czasu. Jeśli kierowca ma zamontowany w samochodzie tachograf cyfrowy, cała procedura jest o wiele prostsza, ponieważ urządzenie rejestruje dane na podstawie uniwersalnego czasu UTC (Coordinated Universal Time), bez przesunięcia czasowego lato/zima. UTC ustawia wyłącznie warsztat kalibrujący tachograf. Kierowca może dokonać drobnej korekty, ale tylko raz w tygodniu i tylko +/- 1 minutę.

Niweluje to drobne różnice czasowe między pojazdami w firmie. Oprogramowanie, służące do analizy informacji zebranych z tachografów i kart kierowców, samo dopasowuje dane do odpowiedniego czasu lokalnego na przykład po to, by zweryfikować naruszenia.

Na wyświetlaczu tachografu widoczny jest również czas lokalny (zazwyczaj oznaczony kropką) – w Polsce różni się on od czasu UTC o +1 godzinę w zimie oraz +2 godziny w lecie. Jest on używany wyłącznie pomocniczo dla kierowcy, a jego zmiana nie wpływa na zapisywane dane.

Zmiana czasu a odbiór odpoczynku

Zmiana czasu ma także wpływ na odbiór odpoczynku kierowcy. Przy odbieraniu odpoczynku dobowego regularnego (11 godzin), jeśli przypadnie on na zmianę czasu może się zdarzyć tak, że odpoczynku fizycznie będzie o godzinę mniej. Dla przykładu od godziny 20:00, 30.03 do 7:00, 31.03 jest 11 godzin, ale z uwagi na przejście z trybu zimowego na letni – fizycznie odpoczynku jest o godzinę mniej. W tej sytuacji, jeżeli kierowca chce odebrać 11-godzinny odpoczynek, powinien odpoczywać do 8:00 rano.

Drobiazg, a jednak grozi karą

Pozornie wydaje się, że zmiana czasu z zimowego na letni to drobna sprawa, jednak dla Inspekcji Transportu Drogowego brak jej zaznaczenia na wykresówce może okazać się podstawą do nałożenia kary na kierowcę. Wynosi ona 100 zł za każdą wykresówkę, ale nie może przekroczyć 1000 zł.