Tachograf jest urządzeniem pomiarowym, które obowiązkowo musi posiadać każdy samochód o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t. Rozporządzenie Rady (EWG) obejmuje w tym zakresie samochody ciężarowe, dostawcze, a także osobowe, które mają możliwość przewożenia powyżej 9 osób. Wyjątek stanowią pojazdy leśne oraz rolnicze.

Tachograf rejestruje ilość przejechanych kilometrów oraz pracę kierowcy. Z zapisu można odczytać, czy wykorzystał on poprawnie obowiązkowe przerwy. Dokumentacja ta, wraz z ryzykiem wysokich kar, za naruszenie praw o czasie pracy kierowcy, ma na celu zlikwidowanie wyzysku kierowców, a także zminimalizowanie zdarzeń drogowych, których przyczyną było skrajne zmęczenie organizmu.

Istnieją dwa rodzaje tachografów, które różnią się sposobem zapisu danych. Urządzenia analogowe można spotkać jeszcze w pojazdach rejestrowanych przed 2006 r. Od 14 lat jednak zakładane są wyłącznie tachografy cyfrowe.

Tachograf analogowy – jak działa?

Urządzenie to umieszcza parametry na papierowych wykresówkach, które kierowca zobowiązany jest uzupełnić ręcznie. Zapis odbywa się za pośrednictwem impulsów, wysyłanych do tachografu ze znajdującego się w skrzyni biegów czujnika ruchu. Odnotowywane mogą być także obroty silnika.

Kierowca musi dopisać na tarczce swoje dane, numer rejestracyjny pojazdu, datę, miejsce rozpoczęcia i zakończenia pracy wraz z początkowym i końcowym stanem licznika samochodu.

Tachografy analogowe są niestety podatne na błędy i celowe manipulacje. To dlatego ich montaż został wstrzymany. Za montaż tego rodzaju urządzenia w samochodzie zarejestrowanym po 2006 r. grozi wysoka kara pieniężna.

Tachograf cyfrowy

To narzędzie zapisujące dane na nośnikach pamięci: dysku twardym i karcie z chipem. Znacznie trudniej wpłynąć w tym przypadku na zmianę zapisu. Urządzenia te są precyzyjne i łatwe w użyciu. Tachograf cyfrowy przypomina z wyglądu radio samochodowe i zwykle montowany jest w desce rozdzielczej lub nad nią, na wyciągnięcie ręki kierowcy.

Tacho cyfrowe posiada wyświetlacz pokazujący aktualne informacje. Niezbędnym do uruchomienia urządzenia jest umieszczenie w nim karty kierowcy. W razie kontroli Inspekcji Transportu Drogowego lub policji kierowca może zostać poproszony o przedstawienie jej, celem zweryfikowania zapisu. Prawdopodobnie zostanie także wydrukowany dobowy raport z tachografu.

Kalibracja tachografu i zrzut danych

Tachograf podlega regularnej kontroli i kalibracji co dwa lata. Działania te wykonuje warsztat upoważniony przez Główny Urząd Miar. Kontrola wymagana jest także dodatkowo po każdorazowej wymianie opon, zmianie numeru rejestracyjnego, właściciela i oczywiście przy jakichkolwiek wątpliwościach co do poprawności działania. Aktualna kalibracja jest niezbędnym warunkiem do pozytywnej oceny przeglądu pojazdu.

Warto pamiętać, że przewoźnik ma obowiązek ściągać dane z karty kierowcy co 28 dni celem archiwizacji. Zapis z tachografu należy pobierać raz na 3 miesiące. Przedsiębiorca musi posiadać zrzuty danych z ostatnich 3 lat.